سوالاتی که طراحان هنگام طراحی پرسشنامه باید مطرح کنند

سوالاتی که طراحان هنگام طراحی پرسشنامه باید مطرح کنند.

کار طراحی پرسشنامه وقتی ساده­‌تر می­شود که از پاسخ­‌ها شروع کنید، قابلیت و توانایی مطرح کردن سوالات معنادار یکی از مهارت­‌های اصلی و البته مغفول­‌مانده در زمینه طراحی نرم‌­افزارها از منظر تجربه کاربری (UX) است. به نظر می‌­رسد رابطه روشنی میان تعداد پرسش­‌های طراحی شده در طی انجام فرایند و کیفیت خروجی طراحی نهایی وجود دارد.

این مطلب چیزی فراتر از خلاقیت است، بلکه مربوط به شناخت از مسئله­‌ی مد نظر است به ترتیبی که بتوان به پاسخ روشنی رسید.

برای شناخت هر چه بهتر چالشی که مد نظر داریم، طراحان حوزه تجربه کاربری باید سوالات زیادی را در هر مرحله از فرایند بپرسند. من فهرستی قابل‌­توجه از سوالاتی که (دقیقا ۱۰۰ عدد) که مربوط به صنایع، دستگاه‌­ها و حتی شخصیت افراد می­‌شود را تدوین کرده‌­ام. اگرچه این فهرست به هیچ وجه نمی‌­تواند جامع قلمداد شود، اما می‌­تواند چارچوبی را برای تفکر طراحی در طی مراحل هر پروژه ایجاد کند.

جلسه معرفی پروژه

به منظور هماهنگ کردن تیم اجرایی و ذی­نفعان هر پروژه از منظر چشم­انداز کلی و برنامه­‌ریزی پروژه، سوالات مهم و زیادی باید پرسیده شود. از اینکه به سرعت به پاسخ­‌ها برسید اجتناب کنید، بلکه در عوض روی مسائل اساسی و دیدگاه‌­هایی که می­‌تواند به تیم اطلاعات بنیادی بدهد تا در مراحل بعدی به کار بیاید تمرکز کنید.

• ما قصد داریم چه مسئله یا نیازی را حل کنیم؟
• این محصول باید چه کار کند؟
• فرصت تجاری این پروژه چه چیزی است؟ (مثلا مالکیت، فعالسازی، نگهداری، درآمدزایی، ارجاع یا غیره)
• شاخص­‌های عملکرد کلیدی چه مواردی است؟
• به چه نحوه دیگری موفقیت برای این پروژه تعریف می‌­شود؟
• چطور این محصول در راهبرد کلی تنظیم می­‌شود؟
• چه کسانی کاربران و مشتریان ما هستند؟
• چرا این پروژه برای این افراد اهمیت پیدا می‌­کند؟
• چرا آنها به این پروژه توجه می­‌کنند؟
• کاربران سعی می­کنند که چه کار کنند؟
• مسائل ویژه کاربران چه چیزهایی است؟
• ما چه طور می­ت‌وانیم از طریق این فرایند طراحی به مسائل کاربران پاسخ دهیم؟
• آیا هیچ محدودیتی از نظر فنی، تجاری یا غیره وجود دارد؟
• چگونه و در چه چیزهایی ما از رقبای خود بهتر هستیم؟
• آیا هیچ محصول مرتبطی وجود دارد که به آن توجه کنیم؟
• تصمیم­گیران اصلی این پروژه چه کسانی هستند؟
• آیا مستندسازی مرتبطی از پروژه (شخصیت­ها، جریان کاربران و غیره) وجود دارد؟
• آیا دستورالعمل برندسازی وجود دارد؟
• آیا راهنمای سبک کاری وجود دارد؟

مصاحبه با ذی­‌نفعان

با ادامه صحبت با افرادی که ذی­نفع این پروژه در سازمان هستند، باید شناخت بیشتری از کس‌ب­و­کار و بازار به دست بیاورید. بسیاری از این سوالات را می­توان در طی جلسات معرفی پروژه پرسید، اما اگر به صورت فردی این سوالات مطرح شود به پاسخ­‌های بهتری می‌­رسید.

• نقش شما در این پروژه چیست؟
• نکته­ای که باید حتما مد نظر داشته باشیم تا این پروژه ارزش انجام آن را داشته باشد، چیست؟
• شما به صورت شخصی، چگونه برای پروژه موفقیت را تعریف می­کنید؟
• نقش این پروژه در دستیابی به آن موفقیت چیست؟
• شما از این پروژه در پی دستیابی به چه اهدافی هستید؟
• چه چیزهایی که را امتحان کرده­اید که توانسته یا نتوانسته موفقیت­آمیز باشد؟
• در آن مورد چه چیزی به مشکل برخورد کرد؟
• بزرگترین رقبای شما چه کسانی هستند و چه چیزی شما را از بابت آن­ها نگران می­کند؟
• انتظار دارید چگونه محصول این پروژه شما را از آنها متمایز کند؟
• می­خواهید محصول این پروژه در سال آینده، ۵ سال آینده در چه جایگاهی قرار بگیرد؟
• چه چیزی از لحاظ کاربران ذهن شما را مشغول می­کند؟
• چه فرضیاتی درباره کاربران خود داشته­اید؟
• درباره کاربران چه چیزهایی را به طور قطع می­دانید؟
• متداول­ترین مسائلی که کاربران با آن روبرو هستند چه چیزهایی است؟
• چه چیزهایی شما را درباره این پروژه نگران می­کند؟

تحقیقات از کاربران

ابتدا با شناخت اهداف کاربران و مسائل ویژه­ای که دارند، از انجام ریسک و هزینه برای خلق چیزی که کاربران آن را نمی­­خواهند، اجتناب کنید. پاسخ به این سوالات می­تواند به شما همه «چرا» های نهفته در رفتار کاربران را نشان دهد. این سوالات به همراه یافته­های مشاهداتی و تحلیل­های مرتبط، به شکل بهتری تکمیل می­شوند (چون گاهی گفته­ها و کاری که عملا کاربران انجام می­دهند متفاوت است).

شرایط کلی

• یک روز کاری معمولی شما چگونه است؟
• به من درباره نقش خود در شرکت توضیح دهید.
• مسئولیت­های روزانه شما چه چیزهایی است؟
• از چه اپلیکیشن­ها و وبسایت­هایی معمولا استفاده می­کنید؟

مسئله

• چطور معمولا با مسائل و وظایف خود روبرو می­شوید؟
• آیا برای مسئله و وظیفه­ای که دارید به دنبال پاسخ هستید یا در پی جایگزین؟
• درباره آخرین دفعه­ای که تلاش کردید با مسئله مواجه شوید به من بگویید.
• در حال حاضر برای ساده­تر شدن این مسئله چه کار می­کنید؟
• آیا تا به حال راهکاری را برای کمک برای مواجه شدن با این مسئله امتحان کرده­اید؟
• آیا محصولات یا ابزارهای دیگری را امتحان کرده­اید؟
• اگر چنین است، چگونه درباره آنها آگاهی پیدا کردید؟
• چه نکته­ای درباره این مسئله، بیشترین نگرانی را ایجاد می­کند؟
• هر چند وقت یکبار با این مسئله مواجه می­شوید؟
• چه مدت زمانی را روی این مسئله صرف می­کنید؟

امتحان کاربران

از طریق مشاهده نحوه تعامل کاربران واقعی با نمونه اولیه یا محصول کار خود، فرضیات خود را اعتبارسنجی نموده و تجربیات خود را توسعه دهید. اگرچه این کار اغلب برای گرفتن بازخورد کیفی انجام می­شود، اما فرصت­هایی برای تکمیل این یافته­ها با پاسخ­های کیفی نیز ایجاد می­شود (مثل امتحام کردن در مقایسه با معیارهای موفقیت).

تاثیرات اولیه

• اولین واکنش شما به این محصول چیست؟
• وقتی که به این محصول نگاه می­کنید، چه چیزی به ذهن شما خطور می­کند؟
• چگونه انتظارات شما با محصول مقایسه می­شود؟
• در اینجا چه کار می­توانید انجام دهید؟
• این محصول به چه کاری می­آید؟
• آیا همین الان سوالی دارید؟
• چرا افراد می­توانند از این محصول استفاده کنند؟
• فکر می­کنید این محصول چطور می­تواند به شما کمک کند؟
• اولین کاری که شما انجام خواهید داد چه چیزی است؟

وظیفه­-محور

• اگر شما می­خواستید که این کار را انجام دهید، چه کار می­کردید؟
• انتظار داشتید که چه چیزی رخ دهد؟
• چه بخش­هایی از این محصول بیشتر یا کمتر برای شما اهمیت داشت؟
• چطور می­توانیم اطلاعات را به شکل معنادارتری ارائه کنیم؟
• آیا چیزی هست که شما بخواهید آن را تغییر، اضافه یا کم کنید که بهتر شود؟
• سخت­ترین بخش کار با این محصول چه بود؟
• آیا چیز تعجب­آور یا غیرمنتظره­ای وجود داشت؟
• از ۱ الی ۵، چه نمره­ای به کار می­دهید؟

خلاصه

• آیا امروز از محصول استفاده کردید؟
• چه چیزی می­تواند مانع استفاده افراد از این محصول شود؟
• چه چیزی بیشتر باعث می­شود که افراد بابت این محصول هزینه کنند؟
• چه چیزی بود که شما دوست داشتید یا دوست نداشتید؟
• اگر شما یک ابزار جادویی برای تغییر محصول داشتید، چه چیزی را تغییر می­دادید؟
• آیا به نظر می­رسید که محصول متناسب با شما طراحی شده است؟
• آیا چیزی در این محصول کمبود داشت؟
• برای توصیف این محصول از چه عبارتی استفاده می­کنید؟
• از ۱ الی ۵، چه میزان تمایل دارید یا ندارید که آن را به دوستان خود توصیه کنید؟
• از آنجا که این محصول نهایی نیست، دوست دارید در نسخه بعدی چه چیزی را در آن ببینید؟

نقد و بررسی طراحی

در صورتی که نقد و بررسی­های طراحی با همراهی طراحان یا تیم بزرگتری از پروژه انجام شود، می­تواند به «چرا» های پشت سر تصمیم­های طراحی که همراستا با اهداف کاربران و اهداف کسب­و­کار است پاسخ مطمئنی دهد. این سولات را مطرح کنید تا به شیوه بهتری بتوانید متوجه شوید که چطور یک طراح به یک راهکار مشخص رسیده است. طراحی خوب مستلزم وجود هدف و اراده در بخش­های متفاوت است.

کلیت

• درباره چه بخش­هایی از طراحی شما به دنبال گرفتن بازخورد هستید؟
• چه محدودیت­هایی در کار دارید؟

طراحی تعاملی

• کاربر تلاش می­کند که در این صفحه به چه چیزی دست یابد؟
• چه مسئله­ای در این بخش حل می­شود؟
• چگونه این طراحی به شکست منجر می­شود؟
• شما چطور به این راهکار رسیدید؟
• نسخه ساده­تر این طراحی، چگونه است؟
• آیا چیزی وجود دارد که ما بتوانیم آن را حذف کنیم؟
• چه فرضیاتی را انجام می­دهید؟
• چرا آن مطلب در آنجا گذاشته شده؟
• آن مطلب اصلا چرا نشان داده می­شود؟
• به طور پیش­فرض آیا آن مطلب ارزش نشان دادن دارد؟
• چرا صفحه به این نحو سازمان­ یافته است؟
• چرا این راهکار طراحی بهتر از الگو یا طراحی تدوین شده دیگر است؟

طراحی بصری

• سلسله مراتب نگارش مطالب در صفحه به چه ترتیبی است؟
• از چه الگوهای طراحی رابط کاربری (UI) استفاده می­کنید؟
• چه قواعدی برای این الگوها تعریف شده است؟
• آیا فرصت­هایی برای هماهنگی بیشتر وجود دارد؟
• قواعد استفاده شده شما در بخش حاشیه صفحه و فواصل مطالب چیست؟
• چه قواعدی برای ترکیب رنگ تعریف کرده­اید؟

نقد و بررسی ذی­نفعان

از ذی­نفعان بازخوردهایی را دریافت کنید که شفاف، مرتبط، و مفید باشد. احتمالا این افراد در زمینه ارائه بازخورد طراحی تخصصی ندارند، لذا وظیفه شما این است که سوالات را در جهتی سوق دهید که بازخوردی در راستای اهداف پروژه و حوزه­هایی که برای متخصصان این حوزه اهمیت دارد را ارائه کند.

• آیا این طراحی می­تواند نیازهای کاربران شما را حل کند؟
• آیا این طراحی می­تواند به طرز موثری اهداف پروژه را برآورده کند؟
• آیا این طراحی با الزامات کاربردی مطابقت می­کند؟
• آیا این طراحی به طرز موثری بازتاب دهند برند شما است؟
• چرا این تقاضای طراحی برای شما اهمیت دارد؟

 تفکرات مستقل

• سوالات مطرح شده را با چند «چرا؟» دیگر یا «به من بگو درباره آن» دنبال کنید.
• آنچه را که نمی­دانید، بشناسید.
• به محصولی که عاشق آن هستید فکر کنید. سپس به سوالات مهم و اصلی فکر کنید که تیم طراحی باید بپرسد تا به راهکار مناسب برای رسیدن به طرح ایده­ال برسد.

منبع: Questions Designers Should be Asking