بانک مقالات اخبار و رویدادهای طراحی صنعتی طراحی صنعتی ایرانی
چندی پیش طراحی نخستین موتور دیزل ایران به پایان رسید و این موتور اکنون در مرحله آزمایش است. هنوز مشخص نیست موتور دیزل ایرانی چه زمانی به تولید انبوه برسد. با این حال سرمایه‌گذاری بیست میلیون دلاری وزارت نفت برای طراحی این موتور بیانگر تغییر سیاست سوخت در کشوری است که حرکت خودروهای دیزل در آن بیش از چهل سال پیش ممنوع شد.
اما در این باره پرسش‌های بسیاری مطرح است. برخی معتقدند گازوئیل پر گوگرد کشور به موتورها آسیب می‌زند و آلودگی هوا بیشتر می‌شود.
برخی دیگر می‌‌پرسند این موتورهای پر سرو صدا چه جایگاهی در بازار خواهد یافت؟ گازوئیل این خودروها چطور تامین می‌شود و آلودگی بالای اکسید ازت این موتورها چگونه جبران خواهد شد؟
در پاسخ به این پرسش‌ها مسئولان وزارت نفت می‌گویند تولید گازوییل با استاندارد یورو ۴ (۵۰ پی‌پی‌ام، یک دهم سوخت کنونی) به طور آزمایشی آغاز شده و از سال آینده توزیع روزانه ۲۷ تا ۳۰ میلیون لیتر از این گازوییل امکانپذیر است.
درباره تولید اکسید ازت و صدای زیاد نیز گفته می‌شود در موتور جدید فشار پاشیدن سوخت زیاد است و قبل و بعد از پاشش اصلی، سوخت به‌صورت کمتر پاشیده می‌شود تا ضربه ناگهانی احتراق کم شود. به این ترتیب موتور کم صداتر کار می‌کند. از سوی دیگر با برگرداندن بخشی از سوخت نسوخته به اتاق احتراق، اکسید ازت کمتری تولید می‌شود.
گازوییل به جای گاز
در حالی که وزارت نفت در سال‌های گذشته حتی قصد داشت با ممنوع کردن یا سخت‌تر کردن تولید خودروهای بنزینی، گاز را به سوخت نخست کشور تبدیل کند اما اکنون مسئولان این وزارتخانه خبر از تغییر راهبرد مصرف سوخت می‌دهند.
سازمان بهینه سازی مصرف سوخت اعلام کرده بنزین، سوخت نخست و گازوییل سوخت دوم خودروهای سواری خواهد شد و در سبد سوخت، به سوخت‌های LPG و گاز طبیعی نیز نگاه می‌شود.
موتور دیزل ایرانی
گازوییل چه سوخت دوم کشور باشد چه سوخت سوم، به زودی تولید و واردات خودروهای سواری دیزل به ایران آغاز خواهد شد و نخستین موتور برای این سوخت نیز با نام EFD در ایران طراحی شده است.
پس از طراحی موتور ملی با نام EF7 با مشارکت شرکت FEV آلمان، موتور توربو شارژ و ۱.۴ لیتری از خانواده موتورهای ملی، موتور دیزل، چهارمین موتوری است که بر اساس موتور EF7 طراحی شده است. این موتور با مشاوره شرکت بزرگ مهندسی موتور AVL اتریش طراحی شده است.
حجم این موتور با کم کردن قطر سیلندرهای موتور EF7 به ۱.۵ لیتر کاهش یافته است. اما با این حال قدرت موتور ده اسب بخار بیشتر از موتور EF7 و به ۱۲۰ اسب بخار افزایش یافته است. مصرف سوخت آن هم ۲۵ درصد از موتور بنزینی کمتری است.
دلیل افزایش قدرت در سامانه پر فشار، پاشش دیزل و توربو شارژ قوی آن بوده و دلیل کاهش مصرف نیز راندمان بالاتر موتورهای دیزلی نسبت به‌خودروهای بنزینی است. گشتاور این موتور که نشان‌دهنده قدرت بالای آن است حدود ۱۰۰ نیوتن متر بیشتر از موتور ۱۷۰۰ سی‌سی بنزینی است.
با وجود داشتن توربوشارژ هندسه متغیر با خنک کن میانی به گفته مهندسان شرکت ایپکو، این موتور می‌تواند تا ۲۰۵ کیلومتر در ساعت سرعت گیرد. مصرف سوخت این موتور هم بین ۵.۲ تا ۵.۴ لیتر در هر صد کیلومتر اعلام شده است.
موتور اکنون در مراحل آزمایشی است و بیش از ۱۵۰۰ ساعت آزمون دوام بر روی این موتور انجام شده است.
مجموعه این قطعات پیشرفته و جدید، سبب شده تا تولید این موتور در ایران بسیار سخت باشد و بر‌آورد می‌شود برای تولید آن بیش از نیمی از قطعات باید وارد شود. مدیران این پروژه پیش‌بینی می‌کنند در صورت حمایت مالی وزارت نفت از ابتدای سال ۱۳۹۲ این موتور را به تولید انبوه رساند اما به نظر نمی‌رسد بتوان این موتور را زودتر از سه سال دیگر در بازار دید.
با این همه موتور EFD تنها موتور دیزل در ایران نخواهد بود. قرار است از موتورهای پژو نیز برای خودروهای سواری دیزل استفاده شود. موتور پژو ۲۰۶ یکی از این موتورها است.
در اروپا نیمی از خودروهای نو با موتور دیزل فروخته می‌شود. برخی کارشناسان با توجه به استقبال خریداران از خودروهای دیزل در اروپا، چنین روشی را برای ایران هم مناسب می‌دانند. مطالعات مرکز تحقیقات موتور ایران‌خودرو نشان می‌دهد خودروهای دیزل بین ۲۰ تا ۶۵ درصد سوخت کمتری نسبت به موتور بنزینی مصرف می‌کند.
در حالی که امروزه در خودروهای سواری دیزل مصرف ۴ لیتر سوخت به ازای هر ۱۰۰ کیلومتر معمول است اما در خودروهای سواری بنزینی مصرف ۶ لیتر در هر ۱۰۰کیلومتر حالتی ایده‌آل محسوب می‌شود. با این ترتیب به نظر می رسد با توجه به قیمت ارزان تر گازوییل و همچنین مصرف کمتر موتورهای دیزل در آینده خودورها سواری دیزلی در ایران مشتریان زیادی پیدا کند.
