گزارش کارگاه ” یک روز طراحی در زیبا دیزاین”

کارگاه “یک روز طراحی در زیبا دیزاین” به همت گروه طراحی صنعتی دانشگاه علم و صنعت و همکاری گروه طراحی صنعتی دانشگاه هنر تهران روز شنبه مورخ ۱/۱۱/۹۰ به سرپرستی مهندس مجتبوی طراح ارشد زیبا دیزاین در دانشگاه علم و صنعت تهران برگزار شد.

به دلیل فرصت کم جهت هماهنگی و مصادف شدن آن با زمان امتحانات پایان ترم و فرصت کم باقیمانده که جناب آقای مجتبوی در ایران حضور خواهند داشت این کارگاه با حضور تعداد ۴۰ نفر از دانشجویان کارشناسی ارشد دانشگاه های علم و صنعت، هنر تهران، تهران، الزهرا، آزاد تهران مرکز و امیرکبیر برگزار شد.

کارگاه در ساعت ۱۰:۱۵ با صحبت های مقدماتی مجتبوی آغاز گردید. در ابتدا وی با اعلام اینکه هدف از برگزاری این کارگاه یک رقابت و یا به وجود آمدن و خروجی یک محصول نیست، اشاره کرد: در این کارگاه سعی خواهد شد شرکت کنندگان با روند طراحی در شرکت زیبادیزاین در طول انجام یک پروژه آشنا شوند.

وی در ادامه از شرکت کنندگان خواست به ۵ گروه تقسیم شوند و در هر تیم از هردانشگاه حداقل یک نماینده شرکت داشته باشد. پس از تشکیل تیم ها به هر گروه یک برد یونولیتی و مقداری کاغذ A5 داده شد و از کلیه شرکت کنندگان خواسته شد کلیه نوشته ها و اتودها در مراحل مختلف بر روی این کاغذها صورت گیرد. همچنین به هر گروه یک بسته کاغذ یادداشت برای گذاشتن نت های کوتاه بر روی برد داده شد.

در ادامه به هر گروه ۴ برگه پرینت A3 داده شد که به گفته مجتبوی در آن می توان نگرش زیبادیزاین به یک پروژه را مشاهده کرد.

وی در ادامه صحبت های خود گفت: طراحی در زیبا با یک استراتژی خاص انجام می شود که اصطلاحا به آن CES (Consumer Experience Strategy ) گفته می شود. در حقیقت تمام توجه این شرکت به ایجاد یک تجربه خوشایند در مشتری می باشد. هدف این نوع نگرش این است که با شناخت برند، یک تجربه مناسب، اصیل و متفاوت در ارتباط با برند به مشتری ارائه شود.

CES در دو مدل Frame work اصلی خلاصه می شود:
۱- BTC یا Business Technology Consumer
۲- Crave Model که شامل ۳ بخش اصلی Design , Define, و Develop می باشد که معمولا Define 80 درصد یک پروژه را شامل خواهد شد.

درنهایت پس از توضیحات اولیه ۵ موضوع را معرفی کرد که هر یک از گروه ها بر روی یکی از این موضوع ها باید کار می کردند. وی در مورد نحوه انتخاب موضوع ها گفت یکی از مواردی که این موضوع ها انتخاب شد این بود که در این موضوع ها کمتر اختراع (Invention) وجود دارد، زیرا به عقیده وی وظیفه اصلی طراحان صنعتی در وحله اول نوآوری (Inovation) است نه اختراع. وی ادامه داد یک طراح خوب باید توانایی این را داشته باشد که با ابزارها و محدودیت های موجود، محصولات را بهتر و یا یک ارزش افزوده به آن اضافه کرده و به کارفرما و مشتری ارائه نماید. وی تاکید کرد که این موضوع به معنی این نیست که یک طراح صنعتی نمی تواند مخترع نیز باشد بلکه بدان معنی است که این مهارت هم در کنار سایر مهارت هایی که یک طراح دارد می تواند به وی در انجام هدف اصلی اش یاری برساند و همه چیز در اختراع خلاصه نمی شود.

در نهایت پروژه های انتخاب شده به شرح زیر اعلام شد:
۱- چمدان مسافرتی
۲- ساعت مچی
۳- مسواک
۴- هدفون
۵- Smart phone
موضوعات انتخابی به قید قرعه در اختیار گروه های شرکت کننده قرار گرفت و روند پروژه شروع شد.

در ابتدای پروژه از هر گروه خواسته شد، یک برند که برای اعضای تیم شناخته شده است، برای محصول خود انتخاب نمایند.

مجتبوی با اعلام اینکه مدون سازی یکی از مهمترین نکاتی است که در هر پروژه باید به آن پرداخته شود از گروه ها خواست در هر تیم یک نفر مسؤولیت مدون سازی کلیه اسنادی را که در طول پروژه تولید می شوند به عهده گیرد.

پس از مشخص شدن برند توسط گروه ها مجتبوی نموداری به شرح زیر به دانشجویان ارائه داد و اشاره کرد که این نمودار کل مارکت بازار را در بر می گیرد و هر برندی بر اساس قیمت و کیفیت ارائه محصول و خدمات در جایی از این نمودار قرار خواهد داشت، سپس وی از گروه ها خواست موقعیت برند انتخابی خود را در مقایسه با سایر رقبای خود در این نمودار مشخص نمایند.

به وسیله این نمودار می توان موقعیت برند را در کل فضای مارکتینگ و در بین رقبا بدست آورد. دو برند A و B دارای قیمتی مساوی هستند اما برند A دارای کیفیت بالاتری نسبت به برند B می باشد.

هنر یک طراح این است که با همان قیمت قبلی بتواند یک ارزش افزوده به محصول اضافه نماید. در حقیقت یک طراح باید بر روی خطوط نقطه چین در نمودار فوق حرکت نماید بدین معنی که همیشه باید در عین حفظ قیمت در جهت ارتقای کیفیت محصول تلاش نماید.

بعد از بدست آوردن جایگاه برند، از گروه ها خواسته شد یک شخص استفاده گر تخیلی برای محصول خود انتخاب کنند و مشخصات این فرد را به صورت کامل توضیح دهند. به گفته مجتبوی این مرحله در پروژه های واقعی با تحقیقات بدست خواهد آمد اما در این کارگاه با توجه به کوتاه بودن پروژه گروه ها می توانند استفاده گر را به صورت ذهنی ساخته و شرح کاملی شامل نام، سن، جنسیت، شغل، وضعیت خانوادگی، حدود درآمد و … برای این فرد داده شود.

بعد از مشخص شدن فرد استفاده گر و بررسی آن توسط اساتید مقرر شد دو نفر در هر گروه به جستجو در مورد گجت ها و وسایل مورد استفاده این فرد پرداخته و نتایج بررسی خود را به گروه ارائه نمایند. همچنین مقرر شد دو نفر در هر گروه به بحث در مورد خواسته ها، آمال و آرزوهای فرد استفاده کننده در جهت مصرف محصول پرداخته و آنها را مشخص نمایند تا در آینده بتوان در بحث ایجاد ارزش افزوده در محصول و ارتقا موقعیت برند در محدوده مارکتینگ، مورد استفاده قرار گیرد.

پس از مرحله Visual Positioning Map از کلیه گروه ها خواسته شد تا اعضای تیم با توجه به شناختی که از استفاده گر بدست آورده اند دو نمودار ۳۶۰ درجه ماکرو و میکرو برای محصول خود تهیه نمایند. در نمودار ۳۶۰ درجه ماکرو به یک سیکل کلی از اتفاقاتی که در زندگی روزمره فرد در رابطه با محیط پیرامون محصول صورت می گیرد، پرداخته می شود. در سیکل ۳۶۰ درجه میکرو به سیکل کامل استفاده از محصول پرداخته می شود، در حقیقت سیکل میکرو پروسه مستقیم استفاده از محصول می باشد.

در مرحله بعدی مقرر شد بدون در نظر گرفتن محدودیت هایی که در ذهن وجود دارد گروه ها به ارائه ایده به روش Brain Storming بپردازند. در این مرحله گروه ها باید فضای ذهنی خود را به پرواز در بیاورند و ایده های بدون محدودیتهای موجود ارائه نمایند. در این مرحله ایده پردازی می تواند به صورت نوشتاری و یا اسکچ باشد و تنها کافیست ایده دهنده بتواند ایده خود را به سایر اعضای گروه منتقل نماید. این مرحله بایستی به صورت کاملا تعاملی انجام می شد و اعضا گروه ها ضمن ارائه ایده های خود در مورد ایده های دیگران نیز نظر دهد. و در صورت تمایل انها را تکمیل نمایند.

بعد از ایده پردازی گروه ها آقای مجتبوی به همراه سایر اساتید به عنوان Creative Director پروژه ها با بررسی ایده ها و با این شرایط که ایده مرتبط با محصول و استفاده گر باشد، با تکنولوژی روز قابل ساخت باشد (زیرا این پروژه باید در سال آینده تولید شود) و به روش Gravity به انتخاب ایده ها پرداختند. ( روش Gravity به این صورت است که ایده های بهتر در سطح بالاتری از برد نصب می شوند و ایده های نامرتبط به پایین برد منتقل می شوند، در نهایت پس از بررسی کل ایده ها، آنهایی که بالا قرار گرفته اند مناسب و ایده های نامناسب ته نشین می شوند. ایده های نامناسب در این مرحله الزاماً ایده های بدی نیستند بلکه ایده هایی که با محصول و گروه استفاده مرتبط نیستند هرچند ایده بسیار جذابی باشند در این مرحله حذف خواهد شد).

هدف از انجام این مرحله این بود که در صورتی که ایده ای می توانست ارزش و کیفیت محصول را در مرحله نهایی بالا ببرند، در نظر گرفته شود، ولی خروجی این مرحله الزاما نبایستی در مراحل فرمی و استایلینگ مورد بهره برداری قرار گیرد.

در مرحله نهایی که به طراحی فرمی و استایلینگ پرداخته می شد از گروه ها خواسته شد تا به صورت گروهی اقدام به ارائه ایده و طوفان مغزی فرمی نمایند و بر اساس مدل فرمی که برای گروه استفاده گر در نظر گرفته شده بود، گروه ها مشغول ارائه ایده های فرمی خود شدند. در هنگام ارائه ایده ها جناب آقای مجتبوی به تمامی گروه ها سرکشی نموده و راه کارهایی به آنها ارائه نمودند.

با توجه به پایان رسیدن مدت زمان کارگاه در این مرحله کلیه گروه ها به پرزانته و ارائه نتایج اولیه کارهای خود پرداخنتد. اما به پیشنهاد جناب آقای مجتبوی قرار شد گروه ها بر اساس فرآیندهای توضیح داده شده ادامه روند طراحی را انجام داده و طی چند کرکسیون اینترنتی با ایشان نتایج نهایی به صورت دفترچه ای مدون در اختیار کلیه علاقه مندان قرار گیرد.

در خاتمه کارگاه آقای دکتر مرتضایی ضمن تشکر از کلیه اساتید و دانشجویان شرکت کننده در این کارگاه، از جناب آقای دکتر رزاقی مدیر گروه طراحی صنعتی دانشگاه هنر تهران به جهت همکاری در برنامه ریزی این کارگاه تشکر نموده و با اهدای هدیه ای به رسم یادبود، به جناب آقای مجتبوی از طرف کلیه شرکت کنندگان کارگاه از ایشان تشکر نمودند. این هدیه توسط آقای دکتر رزاقی به مهندس مجتبوی اهدا گردید.

درحاشیه:
– در مدت برگزاری کارگاه جناب آقای مجتبوی مرتبا یادآوری می کردند که این کارگاه به روند طراحی خواهد پرداخت و به هیچ عنوان به فکر خروجی یک محصول نخواهیم بود بلکه این روند رسیدن به طرح مورد بحث قرار خواهد گرفت.
– همکاری اساتیدی چون آقایان دکتر مرتضایی – دکتر رزاقی – دکتر امامی – دکتر اژدری – دکتر خرم و سرکار خانم دکتر مقدم در روند برگزاری این کارگاه قابل تقدیر می باشد.
– در بخش هایی از کارگاه اساتید در کنار دانشجویان به روند طراحی پیوسته و همچنین به ارائه ایده پرداختند.
– جناب آقای مجتبوی در طول کلیه فرآیندهای انجام پروژه با تمامی گروه ها به صحبت پرداخته و اشکالات آنها را گوشزد و پروژه را در مسیر صحیح خود هدایت می کرد.
– صحبت های خودمانی و گپ و گفت اساتید با دانشجویان و جناب آقای مجتبوی از نکات مثبت این کارگاه بود.
– دانشجویان در طول برگزاری کارگاه از نظرات و راهنمایی های آقای دکتر رزاقی در تمامی مراحل بهره بردند و حضور پر رنگ ایشان در این کارگاه باعث دلگرمی دانشجویان بود.
– بنا به اظهار نظر شرکت کنندگان، اطلاعات ارائه شده در این کارگاه برای آنها بسیار مفید و تأثیر گذار بود.
– به کلیه شرکت کنندگان در این کارگاه گواهی شرکت و حضور در این کارگاه ارائه خواهد شد.
– مقرر گردید کلیه مراحل انجام این کارگاه پس از اتمام پروژه ها و تایید جناب آقای مجتبوی، توسط گروه های شرکت کننده در آینده تدوین شده و برای مطالعه علاقمندان از طریق این سایت در دسترس قرار گیرد.
– در طول برگزاری کارگاه پرسش و پاسخ هایی بین اساتید دانشجویان و جناب آقای مجتبوی صورت گرفت که از جهت درک مفاهیم ارائه شده بسیار مهم بود.
– در طول برگزاری کارگاه پذیرایی مناسبی از سوی برگزار کننده از شرکت کنندگان به عمل آمد.

گزارشگر طراحی صنعتی از مدیریت گروه طراحی صنعتی دانشگاه علم و صنعت جناب آقای دکتر مرتضایی و همچنین جناب آقای دکتر رزاقی مدیر گروه طراحی صنعتی دانشگاه هنر تهران به جهت همکاری در تهیه گزارش از روند برگزاری کارگاه کمال تشکر را دارد.