شرکت متصل

نوشته: Dave Gray
تصویر: Jennifer Hennesy
درک ماهیت سیستم های بزرگ و پیچیده، نکته کلیدی برای راه اندازی بیزنس موفق در قرن بیست و یکم است.

اخیرا متوجه روندهای مشکل سازی در دنیای بیزنس شده ام. تحلیل اخیر S & P 500 شرکت ها نشان می دهد که وقتی شما تعداد کارمندان در یک سازمان را تا سه برابر افزایش می دهید، بهره وری در آن نصف می شود. عمر متوسط توقع و امید برای یک شرکت آمریکایی امروز فقط ۱۵ سال است، که از ۷۵ سال به عنوان رکورد بزرگ به این مقدار سقوط کرده است. علاوه بر آن فقط ۴۰ درصد شرکت ها می توانند بیش از یک دهه زنده بمانند.
من معتقدم که دلیل همه اینها این است که بیزنس ها به طرز فزاینده و پیچیده ای در حال رشد هستند و خود در زیر بار این پیچیدگی خورد می شوند. اگر که می خواهیم از چنین شکست هایی اجتناب کنیم بایستی ماهیت سیستم های بزرگ و پیچیده را درک کنیم و از مفاهیم سنتی که نحوه کارکرد شرکت ها را نشان می دهد، بگذریم.

بطور تاریخی ما شرکت ها را به عنوان ماشین فرض کرده ایم و آنها را با مشخصات مشابه ماشین ها طراحی نموده ایم. ما انتظار داریم که آنها کار مشخصی را انجام دهند و آنها را طوری طراحی می کنیم و می سازیم که در کل طول عمرشان آن کار را انجام دهند. به همین منوال کارها را مشابه ماشین ها به قسمت های مختلف تقسیم می کنیم. ما کارها و دپارتمان ها را از هم جدا می کنیم (مالی، فروش،…) و گردش کار را به صورتی طراحی می کنیم که ورودی ها به خروجی ها تبدیل شوند. (مواد خام به محصولات ، چشم اندازها به مشتریان، شکایت به راه حل ها ، و غیره)

مشکل این طرز تفکر اینجاست که ماهیت ماشین این است که ثبات را حفظ کند در حالی که ماهیت یک شرکت رشد آن است. مشتریان محصولات و خدمات جدیدتری می خواهند. سیستم های متفاوت مورد نیاز است. از طرف دیگر شرکت ها از انسان ها تشکیل می شود و نه از دنده ها و اهرم ها. احتمالا بعضی از مدیران آرزو می کردند که بتوانند استراتژی های بیزنس خود را در یک ماشین وارد کنند، یک دگمه را فشار دهند و منتظر نتیجه بنشیتند. ولی کارها با این منوال پیش نمی روند. اگر می خواهید نتیجه بگیرید، بایستی استراتژی های خود را از طریق مردم به اجرا بگذارید.

خوب اگر یک شرکت را دیگر به عنوان یک ماشین نبینیم و آن را یک سیستم در حال رشد، پیچیده و متصل به هم فرض کنیم چه اتفاقی می افتد؟ چه می شود اگر شرکت هایمان را به نحوی مدیریت کنیم که شهرهایمان را می کنیم؟ شهرها بیشتر از شرکت ها سوددهی دارند. یک مطالعه که توسط بانک فدرال رزرو فیلادلفیا انجام شده نشان می دهد که وقتی جمعیت کارمند در یک منطقه جغرافیایی مشخص دو برابر شوند، بهره وری آن (میزان خلق و اختراع) به میزان ۲۰ درصد افزایش می یابد.
ممکن است به نظرتان بیاید که شهرها و شرکت ها اساسا با هم متفاوت هستند. و اینکه اگر چیزی برای شهرها کارساز بوده نمی تواند لزوما برای شرکت ها هم کارساز باشد؟ آیا این درست است یا غلط؟ غلط.
اگر به دهه ۱۹۸۰ برگردیم، درست بعد از انقلاب ایران، شل (Shell) آینده صنعت نفت را در خطر می دید. سیاست گذاران آن به فکر آن بودند که بعد از نفت، شرکت به چه شکلی در خواهد آمد. بنابراین مطالعه ای را با تعدادی پارامترهای جالب شروع کردند. محققان ابتدا با شرکت هایی شروع کردند که تسلط نسبی بر صنایع مربوط به خود داشتند، شرکت هایی شبیه به شل در این زمینه. در مرحله دوم شرکت هایی با طول عمر ۱۰۰ سال یا بیشتر را در نظر گرفتند و در مرحله سوم به شرکت هایی نگاه کردند که تغییر عمده ای از یک صنعت یا دسته بندی محصول به دیگری بوجود آورده اند. نتایج این تحقیق هیچ گاه منتشر نشد ولی یافته های آن از طرف اری دی گس (Arie de Geus)، یکی از مدیران بازنشته شل در یک کتاب به نام “شرکت زنده : عاداتی برای بقا در محیط کسب و کار متلاطم” نشان داده شده است.

(The Living Company: Habits for Survival in a Turbulent Business Environment-Harvard Business School Press).

دی گس به دو نقطه اوج نگاه کرد: یکی شرکت هایی که نتوانستند بیشتر از چند سال زنده بمانند و شرکت هایی که بیش از ۲۰۰ سال در عرصه حضور داشته اند. به طرز تعجب آوری شرکت هایی که دوام بیشتری داشتند، دارای خصوصیات مشابهی با شهرهای بزرگ بودند.

از اکوسیستم های متنوع ساخته شده است.

این سازمان های قدیمی غیرمتمرکز هستند. فعالیت های غیرعادی را در حاشیه ها انجام می دهند. بسیار فعال در مشارکت و سرمایه گذاری مشترک هستند. مرزهای شرکت همیشه به وضوح مشخص نیستند، و دپارتمان های جدا از هم و یا گروه ها استقلال بیشتری نسبت به تصمیمات خود در مقایسه با شرکت هایی دارند که در سطح جهانی فعالیت می کنند.

هویت های قوی دارند.

شرکت هایی که طول عمر بیشتری دارند به کارکنان خود استقلال بیشتری می دهند ولی آنها با یک فرهنگ قوی و مشترک به هم متصل اند. هر فرد در شرکت ارزش های آن را خوب می داند و با آنها شناخته می شوند. مدیریت تمایل دارد که به منظور قوی نگه داشتن این فرهنگ آن را از درون ترویج دهد.

آنها به طور فعال گوش می دهند و مشاهده می کنند.

شرکت های با طول عمر بیشتر به دنیای اطراف خود توجه می کنند و دائما به دنبال فرصت هایی هستند که به کمکشان به تکامل برسند. این شرکت ها به دلیل ذات غیرمتمرکزشان و فرهنگ قوی و مشترکشان به آسانی می توانند تغییر را کشف کنند، سریع و قاطعانه عمل کنند و روی فرصت ها سرمایه گذاری کنند.

شل در حال حاضر خود را در بین معدود شرکت های بزرگ دنیا می بیند که بیش از یک قرن در این زمینه حضور داشته اند. و دی گس استقامت شرکت را به ویژگی هایی که در بالا اشاره شد نسبت می دهد. همچنین به این حقیقت که توانایی به دست آوردن سود هیچ ربطی به این که شرکت چه مدت می تواند زنده بماند ندارد. همانطور که وی اشاره می کند، سود علامتی است بر سلامت شرکت تا پیشگویی برای دوام و طول عمر آن. “شرکت ها می میرند چون مدیران آنها بر فعالیت های اقتصادی تولید محصول یا ارائه خدمات تمرکز می کنند و این نکته را فراموش می کنند که ماهیت حقیقی سازمان آنها جامعه انسان ها است.” برای هر شرکت متصلی که به دنبال این است که به اندازه طول عمر معمول و به عبارتی کوتاه شرکت ها در قرن ۲۱ دوام بیاورد، این نصیحتی است که باید روی آن سرمایه گذاری کنند.

منبع