چاقو دسته خودش را نمی بُرَد

علی جهانشاهی مجموعه‌ای از آثار طراحی صنعتی خود را در نمایشگاهی با عنوان «مِید این زنجان» در گالری «اُ» به نمایش گذاشته است. این نمایشگاه که شامل گستره وسیعی از محصولات مختلف در زمینه طراحی (Design) می‌باشد؛ حاصل فعالیت پنج – شش سال گذشته جهانشاهی در این حوزه است. این مجموعه شامل محصولاتی چون کارد، قاشق عسل، آباژور، جاچسبی، چاقو و… می باشد.

آنچه که دراین مجموعه بیشتر به چشم می‌آید، تاکید طراح بر کارکرد محصولات با نگاهی نوگرایانه و گاهی شوخ طبعانه است از آنجایی که وی سابقه فعالیت طولانی درحوزه کاریکاتور دارد به راحتی می‌توان ریشه این شوخ‌طبعی‌ها را در آثارش حدس زد. فرمهای ناب و خالص که دارای عملکرد مطلوبی برای محصول طراحی شده نیز هستند؛ از دیگر ویژگی‌های شاخص آثار اوست. او در بیشتر آثارش تلاش موفقیت آمیزی برای کاستن از زواید فرم‌ها داشته تا به خلوص و حداقلی که در فرم و حجم مد نظرش بوده دست یابد.

به طور خلاصه مجموعه کارهای او را می‌توان طراحی‌های مدرن و مینیمال برشمرد. هر چند بررسی و تحلیل تک تک آثار او در این مجال نمی‌گنجد و نیاز به واکاوی و کنکاش و حتی گفتگوی بیشتر با طراح دارد. ولی مجموعه چاقوهای آشپزخانه او که دارای سه طرح مختلف است؛ نهایت بلوغ و مهارت جهانشاهی را در کشف یا خلق فرم‌های ناب و نوین به نمایش می گذارد. این چاقو ها که از ترکیب چوب و فلز ساخته شده اند؛ با کمک صنعتگران سنتی چاقو سازی شهر زنجان ساخته است؛ تا پیوندی مفید بین حرفه طراحی صنعتی و سنت ایجاد کند.

دسته چوبی یکی از چاقو ها به طرز ماهرانه ای حذف شده است. طوری که در نگاه اول اینگونه به نظر می رسد که این چاقو بدون دسته ارائه شده است. اما با اندکی درنگ متوجه می شویم که دسته چوبی و تیغه فولادی  به خوبی در هم ترکیب شده و دسته چوبی به نفع تیغه فلزی کناره گیری کرده است و عرصه را برای خود نمایی تیغه، خالی کرده است. زیرا کارکرد اساسی چاقو، یعنی بریدن به عهده تیغه است. از نگاه دیگر فرم چاقو به شیوه متهورانه ای طراحی شده که دستان کاربر در فضای منفی درون دسته قرار می گیرد و کاملا از آسیب احتمالی تیغه در امان است. زیرا چاقو [هیچ گاه] دسته خودش را نمی بُرَد.

نویسنده: مهدی اشرفی ورزیده