طراحی برای انعطاف‌پذیری

ساخت خدماتی انسانی، که قابلیت پیشرفت و انطباق دارند.

بشریت در حال حرکت است اما نه به مثابه گذشته. بیش از ۶۸ میلیون از افراد این سیاره، مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند – بسیاری از آنها با سال‌ها جا‌به‌جایی یا یک تغییر مکان دائمی به جامعه‌ای هزاران مایل دورتر از خانه‌های خود، روبه‌رو هستند. در این نسخه از دنیای ما- همچنین با وجود نیازهای فزاینده و درگیری‌های طولانی مدت- لازم است که به گونه‌ای متفاوت درباره‌ی کمک‌های بشردوستانه بیاندیشیم. علاوه‌بر فراهم نمودن فرصتی موقت برای استراحت پناهندگان و پناهجویان سراسر جهان، می‌بایست به جهت ایجاد و توسعه‌ی جوامعی انعطاف‌پذیر، سرمایه‌گذاری کنیم، تا افراد بتوانند در آن به ساخت دوباره زندگی خود بپردازند.

اما چگونه می‌توان برای انعطاف‌پذیری طراحی کرد؟ پاسخ به این سؤال با دانستن مفهوم انعطاف‌پذیری آغاز می‌شود. انعطاف‌پذیری به عنوان قابلیت انطباق و رشد در شرایط متغیر تعریف شده است، انتخاب عبارتی که بتواند هم اهمیت اعمال بشردوستانه (کمک به پیشرفت افراد) و هم بزرگی موانع پیش‌رو (شرایط دائماً در حال تغییر) را بهتر در بر بگیرد، کار دشواری خواهد بود.

طراحی راه‌حل‌های انعطاف‌پذیر برای پاسخگویی به نیازهای ۶۸ میلیون انسان کار آسانی نیست، بنابراین باید از کجا شروع کنیم؟ در ماه آخر نشست “طراحی برای بشریت”، ما سه حوزه اصلی تمرکز را بررسی کرده‌ایم:

پرورش جوامع میزبان همدل و همه‌ شمول

چندین سال پیش، من در کمپ پناهندگان سودان جنوبی زنی را ملاقت کردم و او چیزی به من گفت که من هرگز فراموش نخواهم کرد. مصاحبه تمام شده بود و ما مکالمه‌ای خودمانی داشتیم. صحبت درباره‌ی زندگی در کمپ بود، او به ردیف خانه‌های پشت سر خود اشاره کرد و گفت: صرف زندگی در نزدیکی یک فرد باعث نمی شود که شما همسایه باشید. منظور او واضح بود، با مجاورت و نزدیکی فیزیکی با یک شخص دیگر (حتی با ملیت مشابه)، جامعه شکل نمی‌گیرد. اعتماد، داستان‌های مشترک، منافع عمومی و غیره نشانه‌های یک جامعه هستند. کافی است نگاهی به چرخه اخبار امروز بیاندازید تا بفهمید چگونه نبود جامعه، خلأیی ایجاد می‌کند که می‌تواند روایت‌های زیان‌بار درباره‌ی پناهندگان در جوامع میزبان را همیشگی کند.

تبدیل غریبه‌ها به همسایه، به ما نیاز دارد، تا خدمات و تجربه‌هایی طراحی کنیم که افراد را به اشتراک‌گذاری داستان‌هایشان ترغیب کند و یک همبستگی اجتماعی ایجاد نماید. جوامع انعطاف‌پذیر –که به وسیله روابط و درک متقابل متحد شده‌اند – خانه‌های بهتری برای همه‌ی ما خواهند بود نه تنهای برای آنان که آواره شده‌اند.

تجهیز افراد به ابزار مورد نیاز برای ساخت دوباره یک زندگی

جابه‌جا شدن تنها از دست دادن خانه نیست، بلکه دور شدن از همه‌ی چیزهایی است که می‌دانید، جامعه خود، وضعیت خود و در بیشتر موارد معیشت خود. در شهرک‌های پناهجویان سراسر جهان (و مراکز اسکان مجدد اینجا در ایالات متحده آمریکا)، من با پزشکان، استادان، کشاورزان و معلمانی ملاقات کردم که به ناچار حرفه و تخصص خود را نیز همزمان با ترک خانه‌های خود رها کرده‌اند. به جهت شروع بازسازی زندگی یک فرد، مسیری برای اشتغال مولد ضروری است. و این تنها به معنای داشتن یک حساب بانکی نیست، بلکه با تنظیم اهداف مالی و داشتن درآمدی برای رسیدن به آن‌ها، می‌توان آینده را ساخت.

در آریزونا، ما با IRC کار کردیم تا به پناهندگان کمک کنیم این سفر را به وسیله طراحی یک برنامه‌ی مربیگری مالی شروع کنند. در کمپ‌های Zaatari  و Azraq در اردن، جایی که استخدام رسمی کمیاب است، همراه با UNICEF برای ایجاد یک برنامه‌ی آموزشی کارآفرینی اجتماعی کار کردیم، تا مردان و زنان جوان – کسانی که بیشتر نوجوانی خود را در کمپ‌ها سپری کرده‌اند – آموزش ببیند. مهارت‌های تجاری دستی، که می ‌توانند از آن در وضعیت فعلی و هرجایی که در آینده زندگی خواهند کرد، استفاده کنند. این مهارت‌ها و تجارب ملموس، یک پایه و اساسی را شکل می‌دهد که پناهدگان خواهند توانست، آن زندگی که برای خود می‌خواهند، بر روی آن بنا نهند.

تکامل خدمات انسان‌دوستانه برای پاسخگویی هر چه بیشتر به نیازهای افراد

در دنیای کمک‌های بشردوستانه، صحبت‌های زیادی در رابطه با پتانسیلی که تکنولوژی برای افزایش کارایی عملیات‌های محلی ایجاد کرده است، وجود دارد. در IDEO.org ، ما بسیار علاقه‌مند به این موضوع هستیم که تکنولوژی، چگونه می‌تواند به عنوان اهرمی در هوشمندانه و صمیمانه‌تر کردن خدمات، نقش داشته باشد.

چگونه می‌توانیم روی دسترسی، فراگیری نسبی و قابلیت‌های فزاینده تکنولوژی، برای ایجاد خدماتی که خود انعطاف‌پذیرند، در پاسخ به نیازهای در حال تغییر افراد، سرمایه‎‌گذاری کنیم؟ همانطور که شرکای ما در کمیته پناهندگان آمریکا، از طریق پیاده‌سازی Kuja Kuja- اولین پلت فرم بازخورد فوری مشتریان در جهان برای محیط‌های پناهندگی- متوجه شده‌اند، امکان بهبود رضایت مشتری حدود ۲۰ درصد در عرض چند ماه، تنها با درخواست از مردم برای بازخورد و انجام تنظیمات مربوطه، وجود دارد. ارزش این پلت فرم فراتر از تأثیرات لحظه‌ای آن است،  زیرا که دیدگاه‌ها و درخواست‌های افراد را به موقع جمع‌آوری می‌کند و یک سیستم انعطاف‌پذیر از حمایت پناهندگان ایجاد می‌کند، که قابلیت تغییر و تکامل هماهنگ با نیازهای خدمات ARC افراد را دارد.

از آنجایی که ما پانزدهمین سالگرد روز جهانی بشردوستان را در این یکشنبه جشن می‌گیریم، زمان مناسبی است که بپرسیم چه نوع جهانی را می خواهیم در طی پانزده سال آینده بسازیم و چگونه به آنجا خواهیم رسید. هر روز، پناهندگان و پناهجویان سراسر جهان، چالش‌های مخرب و سفرهای طولانی را، به جهت ساخت یک زندگی بهتر برای خود و خانواد‌ه‌هایشان، تحمل می‌کنند. آنان انعطاف‌پذیری روح انسانی را به نمایش می‌گذارند. به عنوان طراح و بشردوست چگونه ممکن است، خدمات، تجارب و جوامعی طراحی کرد که شایسته‌ی داستان‌های آنان باشد؟

(در این مقاله لغت “resilience” انعطاف‌پذیری ترجمه شده است، لازم به ذکر است در ادبیات شهرسازی این واژه تاب‌آوری ترجمه می‌شود.)

مترجم: شیرین امامی گزارشگر طراحی صنعتی.

منبع