تغییرات محیط زیستی طراحی صنعتی دانشگاه هنر

گزارشگر طراحی صنعتی با هماهنگی صورت گرفته با مدیریت گروه طراحی صنعتی دانشگاه هنر توانست گزارشی از اقدامات پایدار محیط زیستی صورت گرفته در این گروه از بدو مدیریت آقای دکتر محمد رزاقی (از خرداد ۸۹) را تهیه کند.

در ذیل موارد مهمی از اقدامات مثبت صورت گرفته در گروه طراحی صنعتی دانشگاه هنر به نقل از دکتر رزاقی جهت مطالعه ارائه شده است:
– پیشتر روال این بود که از تمام مکاتبات اداری که می­ بایست به استحضار کلیه اساتید گروه می­ رسید کپی تهیه و در صندوق مکاتبات ایشان قرار داده می­ شد. حال حساب کنید اگر هفت ­نامه در یک روز برسد و اگر قرار باشد صرفاً جهت اطلاع­ رسانی برای هفت استاد نیز تکثیر شود، می­ بایست ۴۹ برگ کاغذ A4 (فرض بر این­ که نامه­ ها تک­برگی باشند که غالباً هم نیستند) مصرف می­ شد. اما از سال ۸۹ نامه­ های وارده اسکن می شوند و از طریق ایمیل برای تمامی اساتید ارسال می­گردد و اصل نامه را در پوشه مطالعه قرار داده می شود.

– پیشتر روال ارائه پایان نامه این بود که، دانشجویان می­بایست سه نسخه از رساله­ هایشان که یک رو پرینت شده بوده را برای مطالعه داوران آماده می­ کردند و بعد از داوری هم ۵ نسخه از رساله برای ارائه به گروه، استاد راهنما، استاد مشاور و کتابخانه­ ها آماده می کردند که به فرض ۱۰۰ صفحه بودن رساله، ۸۰۰ برگ کاغذ سفید برای یک رساله هزینه می­ شد. اما حالا در سیستم جدید داوری (حداقل در سطح کارشناسی)، از داوران استعلام می­ کنند که آیا حاضرند نسخه PDF رساله را مطالعه کنند یا نه؟ و اگر جواب ایشان مثبت باشد نسخه الکترونیکی رساله تحویل داور می­ شود. (بر اساس گزارش­ها، دفاعیه­ هایی بودند اگرچه انگشت شمار، ولی با یک نسخه یا حتی بدون نسخه چاپی انجام شده­ اند). هم چنین، دانشجویان ما می ­دانند که تنها نسخه چاپی که دو روی کاغذ پرینت شده باشد از دانشجو تحویل گرفته می ­شود. همین کار میزان کاغذ مصرف برای داوری را به یک دوم تقلیل داده است. بعد از داوری و برای فارغ­ التحصیلی نیز، دانشجویان می­ دانند تنها لازم دارند یک نسخه از پایان­نامه خود را به دانشگاه ارائه نمایند و آن هم حتماً باید دورو پرینت شده باشد که همین اقدام نیز حداقل ۴۰۰ برگ به ازای هر دانشجو (جمعاً ۱۶۰۰۰ برگ کاغذ برای چهل دانشجو در سال) صرفه جویی در مصرف کاغذ در پی داشته است. گذشته از این، مجموعه این اقدام­ها، بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزارتومان (بسته به نوع کاغذ و چاپ و البته حجم رساله) برای هر یک از دانشجویان صرفه­ جویی اقتصادی دربرداشته است.

– در گروه برای ارتباط با دانشجویان از شیوه جدیدی استفاده می شود، بدین صورت که برای ارتباط موثر (کارآمد و سریع) با دانشجویان، بعنوان مثال مدیر گروه از طریق ایمیل به نمایندگان ورودی­های مختلف مرتبط بوده و نمایندگان نیز به نوبه­ی خود به تمام همکلاسی­های خود متصل هستند و از این طریق، می­ توانند موضوعات مورد توجه و مهم را براحتی به یکدیگر منتقل نمایند. حال آن که پیشترها، تنها راه ارتباطی دانشجویان با گروه منحصراً از طریق مراجعه مستقیم به گروه بوده که آن هم مستلزم مراجعات مکرر و صرف وقت بسیار می­باشد. ولی با اتخاذ این سیستم جدید، ضمن ایجاد فرهنگ مکتوب، وقت و انرژی بسیاری برای دانشجویان و کارکنان دانشگاه صرفه­ جویی شده و همچنین Carbon Footprint آموزشی را تا سرحد امکان کاهش داده است.

– با توجه به ترسیم رخ های مختلف در این گروه آموزشی (رجوع به مصاحبه آقای دکتر رزاقی)، یکی از رخ­ها با برگزاری همایش­ها و نشست­های تخصصی شناسایی می­ شود، که در این همایش­ها، از چاپ پوستر گرفته تا پذیرایی، اتلاف مواد و سرمایه­ های بسیاری صورت می گیرد و البته این اتلاف مواد فقط در دانشگاه هنر اتفاق نمی­ افتد. بنابراین با توجه به تصمیمات جدید، در حال حاضر این روندها متوقف شده و درگروه تصمیم گرفته شده که تا سرحد امکان، این هزینه­ها از روی دست طبیعت برداشته شود و تا آنجا که بهداشت فردی و جمعی اجازه می دهد، از پدیده­ی زشت ” یک­بار مصرف” به انحاء مختلف فاصله گرفته شود.

– با توجه به تغییر معماری داخلی گروه طراحی صنعتی توسط آقای دکتر رزاقی، در طراحی جدید گروه مسأله اتلاف انرژی از طریق پنجره­ها با نصب شیشه­ های دوجداره در یال جنوبی ساختمان گروه (یالی که به فضای آزاد متصل است)، عایق­کاری کف ساختمان با موکت، کمترین میزان مصرف را برای شوفاژها در فصل سرما و کولر اسپلیت در فصل گرما را مد نظر داشته است. کلیه چراغ­های ساختمان که مهتابی بودند با لامپ­های کم مصرف جایگزین شدند تا مصرف کل انرژی نیز مجدداً کاهش یابد و برای به حداقل رساندن مصرف برق، کولرهای آبی دفتر گروه به محل­ هایی که همواره سایه ­دار هستند منتقل شدند تا بازدهی بیشتر و کاهش مصرف (به دلیل زمان طولانی­ تر خاموش بودن) را تأمین نماید.

– بر اساس گزارش­ها و مشاهدات، مشخص شد که بخشی از اقلام مصرفی کارگاه­های سه­ گانه طراحی صنعتی (مدل، فلز و چوب) با اسراف استفاده می­ شوند و بنابراین، هزینه خریداری این اقلام به خود دانشجویان واگذار گردیده و اگر چه اندکی از دانشجویان با سوالاتی مواجه شدند ولی با توضیحاتی که به دانشجویان ارائه شد، آن­ها نیز به درستی تصمیم پی بردند و مسئولانه با گروه همکاری کردند. امید است که این اقدام گروه در کوتاه و بلند مدت به نفع کشور و محیط زیست باشد.

با توجه به موارد گفته شده شایان ذکر است که تعهد و رعایت اصول پایداری محیط زیست در این گروه فقط به جنبه­ های مادی مصرف محدود نشده، بلکه جنبه­ های اجتمایی و اقتصادی را نیز در برمی­ گیرد. احترام به وقت دانشجو و تکریم عملی ارباب ­رجوع، ایجاد فضاهای تخصصی برای اساتید و مشاوره دانشجویان و دپوی مناسب پوسترهای علمی ایشان، اطلاع­ رسانی موثر و به ­موقع، کاهش میزان مراجعه دانشجویان، بروز رسانی تابلوی اعلانات گروه، پاسخگویی گروه در تمام ساعات اداری و ده­ها اقدام کوچک و بزرگ در این راستا، تعهد عملی این گروه آموزشی را به اصول طراحی سبز Green Design نشان می ­دهد.

به عنوان مثال دو نمونه از فعالیت های صورت گرفته در راستای موارد ذکر شده در زیر اشاره می گردد:

– اهدای کل رساله­ های موجود در گروه (بیش از ۴۰۰ رساله) به گروه تازه تأسیس طراحی صنعتی دانشگاه سمنان.

– اقدام برای حذف پیش­نیاز بودن دروس اجباری برای مقطع کارشناسی­ ارشد و هم­ نیاز ساختن این دروس برای دانشجویان با مدرک غیرمتجانس (غیر از طراحی­ صنعتی) که وارد این مقطع می­ شوند. این اقدام، صرفه­ جویی بیش از یک سال زمان برای این دانشجویان را در پی داشته است و تنها در دو سال گذشته بیش از هفت دانشجوی کارشناسی­ ارشد با مدرک لیسانس غیر طراحی­ صنعتی پذیرفته شده­اند که این اقدام تا همین جای کار، ۷ سال به عمر کاری طراحان­ صنعتی کشور اضافه کرده است.

در پایان خاطر نشان می­ سازد که از سال ۸۹ به این­طرف، تلاش گروه طراحی­ صنعتی دانشگاه هنر این بوده است که سربار زیست محیطیِ آموزش بر طبیعت را نه در حرف، بلکه در عمل کاهش دهد و این همه را هنوز کم می ­پندارند و بر آن است که به هر موضوع مصرفی به چشم حذف یا کاهش بنگرد.

امید است که با ارائه و انتشار این گزارش ، بستر مناسبی برای گسترش اقدامات مشابه در گروه های مختلف آموزشی صورت گیرد.

با تشکر فراوان از مدیرگروه طراحی صنعتی دانشگاه هنر تهران در راستای همکاری با تیم گزارشگر طراحی صنعتی.